Plaatsen > Gallipoli
Gallipoli is de naam van een stad gelegen op het schiereiland Gallipoli (Turks Gelibolu). De stad had in 1980 13.000 inwoners.
Dit is een schiereiland in het zuiden van Europees Turkije, tussen de golf van Saros en de Dardanellen.
Het Schiereiland is bekend van een mislukte invasie van de geallieerden in de Eerste Wereldoorlog in 1915. Behalve één van de bloedigste, is de slag om Gelibolu (of Gallipoli) in Çanakkale, ook één van de meest ‘romantische’ slagen uit de geschiedenis. Kolenschip ‘River Clyde’ fungeerde als het Paard van Troje.
Op 25 april 1915 landden hier 500.000 Britten, Australiërs en Nieuw-Zeelanders, met het doel het Gallipoli-schiereiland te veroveren, de Dardanellen te openen, op te rukken naar Istanbul, en zo de Turken te dwingen zich uit de oorlog terug te trekken.
Uiteindelijk zouden de Britten en Australiërs begin 1916 worden geëvacueerd, in een jongensboekachtige operatie die zonder slachtoffers werd uitgevoerd. De meeste manschappen en zoveel mogelijk materieel werden ’s nachts van het strand gehaald door marineschepen, terwijl de achterblijvers in de loopgraven als dollen rondrenden om dan weer hier een schot te lossen, dan een eindje verderop een granaat te gooien, om de indruk te wekken dat er nog een heel leger aanwezig was. Wonderwel slaagden de geallieerden in hun opzet, en de evacuatie was een succes. De campagne als geheel daarentegen was een groot fiasco: aan geallieerde zijde vielen meer dan 50.000 doden, en er was niets bereikt.
Rond Anzac Cove en Kaap Helles liggen tientallen grote en kleine begraafplaatsen, de meeste op of nabij de voormalige frontlinies. Daardoor is goed te zien hoe klein de afstanden zijn waarop alles zich afspeelde, en het is nauwelijks te geloven dat in die beperkte ruimte twee legers van honderdduizenden manschappen tegenover elkaar stonden.
Op het strand bij Anzac Cove staan op een monument troostende woorden van Mustafa Kemal voor de moeders van de gesneuvelde Australiërs, en op de muur van de belangrijkste Turkse begraafplaats staan waarderende woorden van de Britse commandant voor de Turkse soldaat. Maar het allermooist is het monument voor de Turkse militair die in de luwte na een bijzonder gewelddadig treffen met een witte lap zwaaide, uit de loopgraaf klom om in niemandsland een zwaar gewonde Britse kapitein op te rapen en naar de Britse stellingen te dragen.